کد مطلب:27691 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:37

گنجینه پرسمان » اديان و مکاتب

چه دليلي بر همساني پيامبر و علي(ع) در شهود عرفاني وجود دارد؟

اكنون نموداري از آنچه رسول گرامي اسلام(ص) درباره علم شهودي عليّ بن ابي​طالب(ع) فرموده است ارائه مي​شود: «خُلِقْتُ أنا و عليّ من نور واحدٍ» (خصال، ص31، ح108.) اين مضمون كه رسول اكرم (ص) و امير​المؤمنين(ع) از يك نور آفريده شدند در جوامع روايي كاملاً مضبوط است؛ چنانكه حيات و ممات اين دو بزرگوار هماهنگ است و چون رسول گرامي(ص) داراي جهان​بيني شهودي بود، نه حصولي؛ چنانكه حيات آن حضرت عارفانه بود، نه حكيمانه و متكلمانه، عليّ بن ابي​طالب (ع) نيز كه در نور آفرينش همتاي رسول اكرم(ص) است و در حيات و ممات همسان آن حضرت است، گرچه در نبوت و رسالت تشريعي سهمي ندارد، مي​توان گفت كه جهان​بيني عليّ بن ابي​طالب شهودي بود، نه حصولي و حيات آن حضرت(ع) عارفانه بود، نه حكيمانه و متكلمانه؛ چنانكه از آيه كريمه «وأنفسنا و أنفسكم ...» آل عمران/61 نيز با بررسي دقيق مي​توان همسان بودن اين دو ذات نوراني را در شهود عرفاني استظهار كرد.

همين تقارن در نحوه شهود و حيات در احاديث ديگر ملحوظ است؛ نظير آنچه از رسول گرامي اسلام(ص) رسيده است كه فرمود: «يا عَلي ما عَرف اللهَ إِلّا أنَا و أَنت و ما عَرَفَني إلّا الله و أنت و ما عَرَفَك إلّا الله و أنا» (مختصر بصائر الدرجات/125) زيرا معلوم مي​شود چنين انسان كاملي كه معرفت او جز براي خداوند مقدور ديگري نيست و شناخت خداوند به آن اندازه كه براي موجود امكاني مقدور است فقط ميسور اوست در جايگاه رفيع اعتلاي روح قرار دارد و چنان روح كاملي حتماً اسرار جهان امكان را در پرتو تجرّد تامّ عقلي خود مشاهده مي​كند و در اين جهت عليّ بن ابي​طالب(ع) همتاي رسول گرامي(ص) خواهد بود.

البته امتياز حضرت رسول(ص) همچنان محفوظ است، ليكن تعبير آن حضرت(ع) از عليّ بن ابي​طالب(ع) به اين كه «علي نسبت به من به منزله سرِ من از بدن من است» (مناقب خوارزمي/148، 174 و ... .) مفيد چنان اهتمامي است.

---

: آية الله جوادي آملي
حيات عارفانة امام علي(ع)